Monthly Editorial May 2020 | Einführung in den Monat Mai 2020 | Editorial – maj 2020
Abstract: How should we talk about the end of WWII? What narratives should dominate this story? Are there any lesser-known facts from this period that should see the light of day? Does our factual approach to this important date still make sense? It may be perceived as a paradox, but none of the authors of the texts published in this May issue of Public History Weekly directly reply to the questions above. Yet an element linking all these texts is the remembrance of World War Two and the way we handle it today, 75 years after its end.
DOI: dx.doi.org/10.1515/phw-2020-16308.
Languages: Polski, English, Deutsch
Jak opowiadać o końcu II wojny światowej? Jakie pojedyncze narracje dominują w tej opowieści? Czy są jeszcze jakieś mniej znane fakty z tego okresu, które winny ujrzeć światło dzienne? Czy nasze spojrzenie faktograficzne na tą ważną datę mam jeszcze sens? Może to być odczytane jako paradoks, jednak żaden z autorów prezentowanych w majowym wydaniu Public History Weekly tekstów nie odpowiada wprost na postawione wyżej pytania. Natomiast elementem łączącym wszystkie teksty jest pamięć i obchodzenie się z nią dzisiaj po 75 latach od zakończenia II wojny światowej.
Próby przepisywania historii
Gdy początkowo w redakcji zastanawialiśmy się nad kształtem tego bloku, przyświecała nam inna idea. Można wręcz powiedzieć, że świat i jego bieżące problemy były wprawdzie gdzieś w tle, ale nie były dominujące. Między Europą a Rosją, czy też między Polską a Rosją zaznaczył się na przełomie roku 2019/20 nowy / stary spór o interpretację historii lat 30. i 40. XX w., zwłaszcza w kontekście wybuchu wojny i pieszych miesięcy jej trwania.
Pretekstem do tego nowego / starego sporu była nie tylko 80 rocznica wybuchu II wojny światowej i współudział ZSRR w jej rozpętaniu we współpracy z nazistowskimi Niemcami (pakt Ribbentrop-Mołotow i jego skutki). Faktycznym powodem, jak się wydawało, była chęć stworzenia przez Moskwę nowej osi dyskusji, narracji, która przyćmiłaby znaczenie współpracy ZSRR z Niemcami w pierwszych dwóch latach wojny. W ramach przygotowań do planowanych w maju 2020 roku przygotowań do uroczystych obchodów zwycięstwa Armii Czerwionej nad faszyzmem, latem i jesienią 2019 zaczęto wysuwać absurdalne zarzuty pod adresem Polski, przypisując jej odpowiedzialność za wybuch drugiej wojny światowej.
Okresową kulminację działań na tym polu Moskwy i – jak zostało to trafnie odczytane – próbę pisania historii na nowo, a II wojny w szczególności, można obserwowaliśmy pod koniec stycznia 2020 r. W ostatnim momencie prezydent Rosji zrezygnował z prezentacji nowej wersji historii w czasie międzynarodowych obchodów wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau. Wątek klęski polityki historycznej kreowanej przez populistyczny rząd w Warszawie pominę w tym miejscu. Można tylko stwierdzić, że granicząca często z manipulacją polityka historyczna obecnego rządu postawiła sojuszników europejskich przed trudnym wyborem. Nie mogli się zgodzić ani na manipulacje Moskwy, nie akceptowali też stanowiska Warszawy w kwestiach interpretacji niektórych rozdziałów historii.
“Game Changer” Covid-19
Pojawienie się wirusa covid-19 i jego szybkie rozprzestrzenianie się po całym świecie zmusiło państwa do niebywałych decyzji, w krótkim czasie zatrzymano wiele dziedzin życia społecznego, zamknięto granice, wprowadzono kwarantannę. Wszystkie państwowe obchody, jak i konferencje naukowe, związane z rocznicą zakończenia wojny zostały odwołane lub przełożone. Można zaryzykować stwierdzenie, że niemal z dnia na dzień kwestie historyczne przestały kogokolwiek interesować. Spodziewane kontrowersje związane z uczczeniem końca wojny nie wystąpiły – zabrakło forum.
Sytuacja pandemiczna nie pozostała bez wpływu na teksty prezentowane w aktualnym wydaniu czasopisma. Autorzy z Francji, Niemiec, Polski i Rosji, Pierre-Frédéric Weber, Wolfgang Form, Krzysztof Ruchniewicz i Valnyna Polunina zajęli się różnymi aspektami pamięci w kontekście przypadającej rocznicy. Tak więc nie fakty, ale obchodzenie się z nimi „w nowej rzeczywistości” zdominowały ich treść.
Poza pamięcią i obchodzeniem się z nią na obecny użytek poruszono także kwestie świadków wydarzeń i ich stopniowego odchodzenia. Nie jest to problem nowy, jednak refleksja nad pamięcią w prezentowanych tekstach pokazała, jak duża jest zależność między świadkami a stanem dzisiejszej pamięci. Pamięci świadków, co warto też podkreślić, nie można w pełni przenieść do Internetu. Konfrontacji świadków towarzyszyły zawsze emocje. Wprawdzie niektóre muzea, instytucje historyczne przeniosły do Internetu zaplanowane przedsięwzięcia rocznicowe, jednak trudno w nich odnaleźć wspomniane emocje. Relacje między światem realnym a cyfrowym wymagają ponownego przemyślenia ze strony historyków zajmujących się Public History, znalezienia nie tylko nowej narracji, ale też oddziaływania na emocje. Jak wykazano w jednym z tekstów, w obliczu pandemii, nikt nie jest dzisiaj zainteresowany wspominaniem o wydarzenia z przeszłości, nawet tych najbardziej tragicznych. W wielu krajach tragedia bieżąca skupia całą uwagę i zagarnia całą empatię.
Tematy majowego wydania PHW
Week 1: Pamięciowy lockdown | Memory Lockdown | Erinnerungs-Lockdown – by Krzystof Ruchniewicz
Week 2: Парад Победы – отвечной победы к бесконечной войне? | From the Cult of Eternal Victory to the Cult of Endless War? | Vom Kult des ewigen Sieges zum Kult des endlosen Krieges? – by Valentyna Polunina
Week 3: Guerre, après-guerre et post-après-guerre | War, Post-War, and Post-Post-War | Krieg, Nachkriegszeit und Nachnachkriegszeit – by Pierre-Frédéric Weber
Week 4: Remembrance Policy on World War 2 in Japan | Die Erinnerungspolitik zum Zweiten Weltkrieg in Japan – by Wolfgang Form
_____________________
Zdjęcie
Allied military personnel in Paris celebrating V-J Day, End of World War II (9/117) / Public Domain (via Good Free Photos)
Zalecany sposób cytowania
Ruchniewicz, Krzysztof: The End of World War II. In: Public History Weekly 8 (2020) 5, DOI: dx.doi.org/10.1515/phw-2020-16308.
How should we talk about the end of WWII? What narratives should dominate this story? Are there any lesser-known facts from this period that should see the light of day? Does our factual approach to this important date still make sense? It may be perceived as a paradox, but none of the authors of the texts published in this May issue of Public History Weekly directly reply to the questions above. Yet an element linking all these texts is the remembrance of World War Two and the way we handle it today, 75 years after its end.
An Attempt To Rewrite History
When we first thought about the shape of this topic month in our Editorial Office, we had a different idea. One could say that the world and its current problems were somewhere in the background, but were not dominant. At the turn of 2019 and 2020, a new/old dispute became visible between Europe and Russia, and in particular between Poland and Russia, over the interpretation of the history of 1930s and 1940s, especially in the context of the outbreak of WWII and its first months.
The pretext for this new/old dispute was not only the 80th anniversary of the outbreak of WWII and the USSR’s complicity in its unleashing its collaboration with Nazi Germany (the Molotov-Ribbentrop Pact and its effects). Seemingly, the real reason was Moscow’s desire to create a new axis of discussion, a narrative that would both overshadow and diminish the weight of the USSR’s cooperation with Germany in the first two years of WWII. Throughout the summer and autumn of 2019, while the May 2020 celebration of the Red Army’s victory over fascism was being prepared, some absurd allegations began to be made against Poland, attributing to it responsibility for the outbreak of WWII.
The periodic culmination of Moscow’s activities in this field and – as has been correctly diagnosed – its attempt to rewrite history, and in particular the history of WWII, could be observed at the end of January 2020. At the last moment, the President of Russia refrained from presenting a new version of history during the international celebration of the liberation of Auschwitz-Birkenau. I will not dwell on the issue of the failure of the historical policy created by the populist government in Warsaw. It is enough to state that the current government’s historical policy, often bordering on manipulation, caused the European allies to face a difficult choice. While they could not agree on Moscow’s manipulation, neither could they accept Warsaw’s position on the interpretation of certain chapters of history.
Gamechanger Covid-19
The outbreak of Covid-19 and its rapid spread around the world has forced states to make extraordinary decisions in a short time. Many areas of social life have been restricted, borders have been closed, and quarantines have been imposed. All state celebrations, as well as scientific conferences related to the anniversary of the end of the war, have been cancelled or postponed. We can dare say that almost overnight historical issues ceased to be of interest to anyone. Some expected controversies related to the commemoration of the anniversary of the end of the war have not occurred, as there is no forum in which to carry them out.
The pandemic has also had an impact on the texts presented in the current issue of our journal. The selected authors from France, Germany, Poland and Russia – Pierre-Frédéric Weber, Wolfgang Form, Krzysztof Ruchniewicz, and Valnyna Polunina – discuss various aspects of remembrance in the context of the anniversary. Thus it is not facts about the war that dominated their contributions, but rather the way those facts are handled “in the new reality”.
Thus, in connection with the issue of remembrances and their relevance in the present times, the related issue of witnesses to the events and their gradual passing away is also raised. While this is not a new problem, the reflections on remembrances in the texts illustrates the extent of the relationship between witnesses and the present circumstances of remembrance. It is worth emphasizing that the remembrances of witnesses cannot be fully transferred to the Internet. The confrontation of witnesses has always been accompanied by emotions. Although some museums and historical institutions have transferred their planned anniversary projects to the Internet, it is difficult to find these emotions in them. The relationship between the real and digital world needs to be reconsidered by historians dealing with Public History: we need to find not only a new narrative, but also a way to gauge its influence on emotions. As shown in one of the texts, in the face of the pandemic no one is interested in recalling past events now, even the most tragic ones. In many countries, the current tragedy attracts all the attention and has become the object of all the empathy.
Contributions of the PHW focus month
Week 1: Pamięciowy lockdown | Memory Lockdown | Erinnerungs-Lockdown – by Krzystof Ruchniewicz
Week 2: Парад Победы – отвечной победы к бесконечной войне? | From the Cult of Eternal Victory to the Cult of Endless War? | Vom Kult des ewigen Sieges zum Kult des endlosen Krieges? – by Valentyna Polunina
Week 3: Guerre, après-guerre et post-après-guerre | War, Post-War, and Post-Post-War | Krieg, Nachkriegszeit und Nachnachkriegszeit – by Pierre-Frédéric Weber
Week 4: Remembrance Policy on World War 2 in Japan | Die Erinnerungspolitik zum Zweiten Weltkrieg in Japan – by Wolfgang Form
_____________________
Image Credits
Allied military personnel in Paris celebrating V-J Day, End of World War II (9/117) / Public Domain (via Good Free Photos)
Recommended Citation
Ruchniewicz, Krzysztof: The End of World War II. Editorial for March 2020. In: Public History Weekly 8 (2020) 5, DOI: dx.doi.org/10.1515/phw-2020-16308.
Wie kann man über das Ende des Zweiten Weltkrieges sprechen? Welche Narrationen dominieren diese Geschichte? Gibt es weniger bekannte Fakten aus dieser Zeit, die ans Licht kommen sollten? Macht unsere faktenbezogene Sicht auf dieses wichtige Datum noch Sinn? Dies mag als ein Paradoxon erscheinen, aber keiner der Autoren der in diesem Themenmonat vorgestellten Texte beantwortet die oben gestellten Fragen. Sie stehen nicht im Zentrum ihrer Interessen. Das verbindende Element aller Texte ist jedoch die Erinnerung und der Umgang mit ihr heute, 75 Jahre nach dem Ende des Zweiten Weltkrieges.
Versuche, die Geschichte neu zu schreiben
Als wir anfangs über die Gestaltung dieses Themenmonats nachdachten, ließen wir uns von einer anderen Idee leiten. Man könnte sogar sagen, die Welt und ihre Probleme standen irgendwo im Hintergrund, aber sie waren nicht dominant. Zwischen Europa und Russland oder zwischen Polen und Russland gab es an der Jahreswende 2019/20 einen neuen/ alten Streit über die Interpretation der Geschichte, insbesondere im Zusammenhang mit dem Ausbruch und den ersten Monaten des Krieges.
Der Vorwand für diese neue/alte Auseinandersetzung war nicht nur der 80. Jahrestag des Ausbruchs des Zweiten Weltkrieges und die Verantwortung der UdSSR dafür – in Kollaboration mit NS-Deutschland (Hitler-Stalin-Pakt und seine Auswirkungen). Der eigentliche Grund, wie es schien, war etwas Anderes. Da die Zusammenarbeit zwischen NS-Deutschland und der UdSSR in den ersten Monaten des Krieges nicht leicht zu verschweigen war, wurden von Seiten Moskaus absurde Vorwürfe gegen Polen erhoben und die Verantwortung für den Ausbruch des Krieges auf Polen abgewälzt. Dies sollte jene für Moskau berüchtigte Episode der engen Zusammenarbeit zwischen den totalitären Regimen ausräumen und es dem heutigen Russland ermöglichen, den Sieg über den Faschismus im Mai dieses Jahres zu feiern.
Ein gewisser Höhepunkt der Verleumdungen Moskaus und, wie es treffend interpretiert wurde, der Versuche, die Geschichte und insbesondere den Zweiten Weltkrieg neu zu schreiben, war Ende Januar dieses Jahres zu beobachten. Im letzten Moment verzichtete der russische Präsident darauf, während der internationalen Feierlichkeiten zur Befreiung von Auschwitz-Birkenau eine neue Version der Geschichte zu präsentieren. Ich werde hier das Thema des Scheiterns der polnischen Geschichtspolitik durch die populistische Regierung in Warschau nicht vertiefen. Vielleicht nur ein Satz dazu: Die historische Politik der gegenwärtigen Regierung, die oft an Manipulation grenzt, hat die europäischen Verbündeten vor eine schwierige Wahl gestellt. Sie konnte weder Moskaus Demagogie zustimmen, noch akzeptierten sie die Position Warschaus zur Interpretation der Geschichte.
Covid-19 verändert die Bedingungen
Das Auftauchen des Covid-19-Virus und seine rasche Ausbreitung auf der ganzen Welt zwang die Länder zu schnellem Handeln, alle wichtigen Lebensbereiche wurden in kurzer Zeit gestoppt, die Grenzen wurden geschlossen, Quarantänen wurden eingeführt. Alle Staatsfeiern im Zusammenhang mit dem Jahrestag des Kriegsendes wurden abgesagt oder verschoben, auf Konferenzen wurde verzichtet. Man kann sogar behaupten, historische Fragen seien aktuell für niemanden mehr von Interesse. Die erwartete Kontroverse über das Ende des Krieges hat nicht stattgefunden.
Die Pandemiesituation hatte Auswirkungen auf die in der aktuellen Ausgabe von Public History Weekly vorliegenden Texte. Autor*Innen aus Frankreich, Deutschland, Polen und Russland, nämlich Pierre-Frédéric Weber, Wolfgang Form, Krzysztof Ruchniewicz und Valnyna Polunina, beschäftigen sich in ihren Beiträgen mit verschiedenen Aspekten der Erinnerung im Zusammenhang mit dem Jubiläum. Es sind also nicht die Fakten, die den Inhalt der Beiträge dominieren, sondern um Ihre Handhabung in der Gegenwart.
Neben der Erinnerung selbst und ihrer Verwendung für die gegenwärtigen Belange wurde auch die Frage der Zeitzeug*innen von Ereignissen und die Tatsache, dass sie langsam schwinden, angesprochen. Dies ist kein neues Problem, aber die Reflexion über die Erinnerung in den vorliegenden Texten hat gezeigt, wie sehr unsere Erinnerung heute von den Zeitzeug*innen abhängig ist. Das ebenfalls hervorzuhebende Zeugengedächtnis ist nicht auf das Internet übertragbar. Die persönliche Begegnung mit den Zeitzeug*innen war immer von Emotionen begleitet. Obwohl einige Museen und historische Institutionen geplante Jubiläumsprojekte ins Internet übertragen haben, ist es schwierig, diese Empfindungen dort zu finden. Die Beziehungen zwischen der realen und der digitalen Welt erfordern ein Umdenken seitens der Historiker*innen, die sich mit der Public History befassen, indem sie nicht nur eine neue Erzählung erfinden, sondern auch die Emotionen anders beeinflussen müssen. Wie aus einem der Texte hervorgeht, ist heute, angesichts einer Pandemie niemand daran interessiert, an vergangene Ereignisse, selbst die tragischsten, zu erinnern.
Beiträge des PHW-Themenmonats
Week 1: Pamięciowy lockdown | Memory Lockdown | Erinnerungs-Lockdown – by Krzystof Ruchniewicz
Week 2: Парад Победы – отвечной победы к бесконечной войне? | From the Cult of Eternal Victory to the Cult of Endless War? | Vom Kult des ewigen Sieges zum Kult des endlosen Krieges? – by Valentyna Polunina
Week 3: Guerre, après-guerre et post-après-guerre | War, Post-War, and Post-Post-War | Krieg, Nachkriegszeit und Nachnachkriegszeit – by Pierre-Frédéric Weber
Week 4: Remembrance Policy on World War 2 in Japan | Die Erinnerungspolitik zum Zweiten Weltkrieg in Japan – by Wolfgang Form
_____________________
Abbildungsnachweis
Allied military personnel in Paris celebrating V-J Day, End of World War II (9/117) / Public Domain (via Good Free Photos)
Empfohlene Zitierweise
Ruchniewicz, Krzysztof: Das Ende des Zweiten Weltkriegs. Einführung in den Monat Mai 2020. In: Public History Weekly 8 (2020) 5, DOI: dx.doi.org/10.1515/phw-2020-16308.
Copyright (c) 2020 by De Gruyter Oldenbourg and the author, all rights reserved. This work may be copied and redistributed for non-commercial, educational purposes, if permission is granted by the author and usage right holders. For permission please contact the editor-in-chief (see here). All articles are reliably referenced via a DOI, which includes all comments that are considered an integral part of the publication.
The assessments in this article reflect only the perspective of the author. PHW considers itself as a pluralistic debate journal, contributions to discussions are very welcome. Please note our commentary guidelines (https://public-history-weekly.degruyter.com/contribute/).
Categories: 8 (2020) 5
DOI: dx.doi.org/10.1515/phw-2020-16308