Trabzon’da Soğuk Savaş sürecini hatırlatan en önemli mekan NATO Radar Üssü’nün kurulmuş olduğu yerdir. Günümüzde bu mekan değişik amaçlar için kullanılabilir. NATO Radar Üssü’nün kurulduğu mekan bir Soğuk Savaş müzesine dönüştürülebilir ve tarih öğretimi için kullanılabilir.

Soğuk Savaş Sürecinde Türkiye

Soğuk Savaş 1945-1989 yılları arasında Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve onların müttefikleri arasındaki politik ve askeri mücadeleye verilen isimdir.[1]  Askeri ve politik mücadele Amerika Birleşik Devletleri liderliğindeki Batı Bloğu ve Sovyetler Birliği’nin kontrolündeki Doğu Bloğu arasında meydana gelmiştir. Rusya ile komşu olan Türkiye Orta Doğu’da Soğuk Savaş Dönemi’nin önemli bir aktörü olarak Batı Bloğu’nda yerini almıştır.[2] Dünya Savaşı sonrası Rusya’nın Türkiye’ye yönelik tehditleri ve toprak talepleri Türkiye’yi Amerika ve Batı eksenine yanaştırmıştır.[3] Özellikle 1947 yılındaki Truman Doktrini’yle Amerika Birleşik Devletleri Türkiye’ye ekonomik ve askeri yardım yapmıştır. Yine aynı yıl Amerika Birleşik Devletleri’nin ilan ettiği Marshall Planı (European Recovry Program) yoluyla Türkiye ekonomik yardım almaya devam etti. Ekonomik yardımın sebeplerinden birisi ise Türkiye’nin tarım kapasitesinin Batı’ya destek verebilecek yeterlilikte olmasıdır.[4]

1950 yılında Çin desteğindeki komünist Kuzey Kore Güney Kore’yi işgale başladı. Amerika bu bölgedeki menfaatleri bağlamında Güney Kore’yi korumak için bölgeye müdahale etti. Türkiye Sovyet Rusya karşısında Amerika ve Batı Bloğu’nun desteğini almak için 1950 yılında Amerika’ya destek olmak amacıyla Kore’ye asker gönderdi. Amerika’nın müttefiki olarak Kore’de bulunan Türk Ordusu Çin ve Kuzey Kore Orduları karşısında başarı sağladı. Bu süreçte Türkiye Rusya’nın Orta Doğu’daki ilerlemesini engelleyebilecek anahtar bir ülke olarak görüldü.[5] Türk askerinin Kore’deki başarısı neticesince 1952 yılında Türkiye NATO’ya üye olarak kabul edildi ve Soğuk Savaş sürecinde Amerika’nın bir müttefiki olarak Batı Bloğu’nda yer aldı.

Türkiye’de NATO Askeri Hava Üsleri

Türkiye-NATO ilişkilerinin önemli bir ayağını Türkiye’deki askeri üsler oluşturmaktadır.[6]  Türkiye’nin NATO üyesi olmasını takiben Amerika Sovyetler Birliği’ne karşı Türkiye’de askeri üs ve radar istasyonları açmaya başladı. 1957 yılına kadar NATO ve Amerika askeri varlığı Türkiye’de önemli alt yapı oluşturdu. İncirlik, Karamürsel, Çiğli ve Diyarbakır’da NATO’ya bağlı askeri hava üsleri kuruldu. Bunun yanında Karamürsel, Sinop, Samsun, Trabzon, Belbasi ve Diyarbakır’da askeri radar istasyonları inşa edildi.[7] Soğuk Savaş Dönemi’nde Türkiye-NATO ilişkilerinin önemli bir ayağını Türkiye’deki askeri üsler oluşturmaktaydı.[8] Bugün bile Türkiye-Amerika ilişkilerinde Türkiye’de yer alan Amerikan üsleri önemli rol oynamaktadır. Soğuk Savaş Dönemi’nde Türkiye’de yer alan NATO’ya bağlı askeri üsler Türkiye’de sadece askeri bir rol üstelenmemiştir. Bu üslerde bulunan NATO askerleri bulundukları yerlerde Türk toplumunu etkilemişler ve Batı kültürünün Türkiye’de yerleşmesinde bir araç olmuşlardır. Soğuk Savaş Dönemi’nde Türkiye’nin NATO üyeliği, Türk ekonomisi, siyaseti, eğitimi ve kültürünü etkilemiştir. Bu süreçte Türk ekonomisi, siyaseti, eğitimi ve kültürü  Batı ve Amerikan etkisinde kalmıştır.

Trabzon NATO Askeri Radar Üssü

Türkiye’nin 1952 yılında NATO üyesi olmasını takiben Amerika’nın askeri radar kurduğu şehirlerden bir tanesi Trabzon’dur. Trabzon Türkiye’nin Doğu Karadeniz kıyısında olup, konum itibariyle Rusya’nın izlenmesi için müsait bir coğrafi yapıdadır. Trabzon’da 1958 yılında inşa edilen askeri radar üssünde Amerikan, İtalyan ve Fransız askerlerinden oluşan yaklaşık 200 NATO askeri bulunmaktaydı.[9] Askeri üste bulunan NATO askerleri Trabzon’da Batı kültürü ve eğlence alışkanlıklarının yayılmasına katkı sağladılar. Üssün sosyal imkânlardan Trabzon’un üst düzey insanları yararlanmaktaydı. Bunlardan bir tanesi üste yapılan bowling müsabakalarıdır.[10] Bunun yanında üste beysbol, golf, voleybol ve basketbol sporları da yapılmaktaydı.[11] Ayrıca, NATO askerlerinin yazın üs dışındaki eğlence alışkanlıkları da Trabzon insanını etkiliyordu. Bunun yanında Trabzon’da FM bandından yayın yapan ilk radyo yine üste kurulmuştu.[12] NATO üssünün Trabzon’a bir diğer önemli katkısı ise ekonomiktir. Radar üssünde yemekhanede, tamirhanede ve diğer hizmetlerde yaklaşık 200 Türk çalışıyordu.[13] Bunun dışında bazı NATO askerleri şehirde konaklıyorlardı. Başka bir deyişle buradaki askerler Trabzon ekonomisine önemli ekonomik girdi sağlıyorlardı. 1970 yılında radar üssünün kapatılma sürecinde burada çalışan Türklerin işlerine son verildi. Trabzon’un yerel gazeteleri radar üssünün şehir için önemli olduğunu ve kapatılmaması gerektiğini yazdı.[14] Bu haberler NATO üssünün Trabzon’a ekonomik alanda katkılar sapladığının bir göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Mekan Bugün Nasıl Kullanılabilir?

1970 yılında Trabzon NATO Askeri Radar Üssü’nün kapatılmasını takiben üs Türk silahlı kuvvetlerine devredildi. Radar üssünün bulunduğu yer Trabzon’da Soğuk Savaş Dönemi’ni hatırlatan en önemli mekândır. Günümüzde bu mekanı farklı amaçlar için kullanmak mümkündür. Radar üssünün bulunduğu yer bir Soğuk Savaş müzesi haline getirilebilir. Kurulacak bir Soğuk Savaş Müzesi’nde o döneme ait nesnelerin yanında üste görev yapmış Amerikan askerlerinin burayla ilgili fotoğraf ve hatıralardan yararlanmak mümkündür. Bunun yanında bu tarihi mekandan ilköğretimden yükseköğretime kadar tarih öğretimi için yararlanılabilinir. Özellikle yerel tarih ve Soğuk Savaş konularının öğretimi aşamasında Trabzon NATO Üssü’nün bulunduğu yer bir aktif öğrenme alanı olarak dizayn edilebilir.

_____________________

Tavsiye edilen okuma metinleri

• Demircioğlu, İsmail Hakkı. “The Culture of Remembrance of the Cold War in Turkey.” In Remembering and Recounting the Cold War, edited by Marcus Furrer and Peter Gautschi, 95-107, Schwalbach: Wochenschau, 2017.
• Culkin, Lew. “American Military in Turkey.” https://www.merhaba-usmilitary.com/1CULKINLindex.html, (last accessed 5 January 2019).

İnternet Siteleri:

• Fero, Patrick, American Military in Turkey: https://www.merhaba-usmilitary.com/2FEROindex.html (last accessed 5 January 2019).
• Ustabaşı, Levent, “Trabzon’da NATO Üssü Nasıl Kaldırıldı?”: http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm (last accessed 5 January 2019).
• Savaş, Al, “NATO Üssü ve Trabzon’da Yaşananlar”: http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html (last accessed 5 January 2019).

_____________________
[1] İsmail Hakkı Demircioğlu, “The Culture of Remembrance of the Cold War in Turkey,” in Remembering and Recounting the Cold War, eds. Marcus Furrer and Peter Gautschi (Schwalbach: Wochenschau, 2017), 95.
[2] Ibid., 95.
[3] Ibid., 96.
[4] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008).
[5] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008), 14-16.
[6] Salih M. Bölme, “Military Air Bases in Triangulation of NATO-U.S.-Turkey in the Cold War: Continuity and Change,” Uluslararası İlişkiler, no. 34 (2012): 51-71.
[7] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008), 14-16.
[8] Bölme, “Military Air Bases in Triangulation of NATO-U.S.-Turkey in the Cold War: Continuity and Change,” 52-55.
[9] Levent Ustabaşı, “Trabzon’da NATO Üssü Nasıl Kaldırıldı?,”, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm, (last accessed 9 January 2019).
[10] Ali Savaş, “NATO Üssü ve Trabzon’da Yaşananlar”, http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html, (last accessed 3 January 2019).
[11] Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm, (last accessed 9 January 2019).
[12]  Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm, (last accessed 9 January 2019).
[13] Savaş, http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html, (last accessed 3 January 2019).
[14] Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm, (last accessed 9 January 2019).

_____________________

Image Credits

Abandoned Air Base in Vaiņode © CC BY-SA-3.0 Laima Gūtmane via Wikimedia Commons.

Recommended Citation

Demircioglu, Ismail: Bir Soğuk Savaş Mekânı Olarak Trabzon NATO Radar Hava Üssü. In: Public History Weekly 7 (2019) 7, DOI: dx.doi.org/10.1515/phw-2019-13422.

The location of the NATO radar base is the most important place in Trabzon that reminds people of the Cold War era. Today, it is possible to use this place for different purposes. The location of the radar base could, however, be converted into a Cold War museum and be used for history teaching.

Go West

The Cold War was the name given to the political and military struggle between the Soviet Union, the United States and their allies between 1945 and 1989.[1] This military and political dispute took place between the Western bloc led by the United States and the Eastern bloc controlled by the Soviet Union. Turkey, which is a neighbor to Russia, had taken its place in the Western bloc as an important actor of the Cold War period in the Middle East.[2]

After World War II, Russia’s threats to Turkey and its territorial demands brought Turkey closer to the US and Western axis.[3] Especially with the Truman Doctrine in 1947, the United States provided economic and military assistance to Turkey. In the same year, Turkey continued to receive economic aid through the Marshall Plan (European Recovery program) announced by the United States. One of the reasons for this economic assistance was the fact that Turkey’s agricultural capacity was capable of supporting the West.[4] In 1950, China-backed communist North Korea invaded South Korea. The United States intervened in the region to protect South Korea in the context of its interests in the region. In 1950 as well, Turkey sent troops to Korea to support the United States and the Western bloc against Soviet Russia. The Turkish army as an ally of the United States achieved success against the armies of China and North Korea. During this period, Turkey was seen as a key country that could prevent Russia’s progress in the Middle East.[5] As a result of the success of the Turkish soldiers in Korea, Turkey was accepted as a member of NATO in 1952 and integrated into the Western bloc as an ally of the United States during the Cold War.

Where The Skies are Blue

An important pillar of the Turkey-NATO relations are the military bases in Turkey.[6] After Turkey had become a NATO member, the United States began to open military bases and radar stations in Turkey aimed at the Soviet Union. Until 1957, NATO and the US military presence built up an important infrastructure in Turkey. Military air bases were established in Incirlik, Karamürsel, Çiğli and Diyarbakır. In addition, military radar stations were built in Karamürsel, Sinop, Samsun, Trabzon, Belbasi and Diyarbakır.[7] During the Cold War period, the military bases in Turkey formed a significant pillar of the Turkey-NATO relations.[8] Even today, American bases in Turkey play an important role in the Turkish-American relations.

During the Cold War era, NATO’s military bases in Turkey did not only play a military role in Turkey, the presence of the NATO troops on these bases, however, affected the Turkish community where they were located and became a vehicle for the settlement of Western culture in Turkey. The NATO membership of Turkey in the Cold War period influenced the Turkish economy, politics, education and culture. In this process the Turkish economy, politics, education and culture remained under Western and American influence.

Location Is Everything

After Turkey had become a member of NATO in 1952, Trabzon was one of the cities in which the United States established military radar. Trabzon is located on the eastern Black Sea coast of Turkey and is a geographical location suitable for monitoring Russia. The military radar base, built in 1958 in Trabzon, comprised approximately 200 NATO soldiers including American, Italian and French soldiers.[9]

NATO soldiers from the military radar air base in Trabzon spread Western culture and entertainment habits in Trabzon. Trabzon’s senior people benefited from the social facilities of the base, one of which was the bowling ball races.[10]  In addition, baseball, golf, volleyball and basketball were also played at the radar base.[11] Furthermore, the entertainment habits of NATO soldiers outside the radar base during the summertime also affected the people of Trabzon. The first radio to broadcast from the FM band in Trabzon was set up on the radar base.[12]

Another important contribution of the NATO base to Trabzon constitutes the economic one. Approximately 200 Turks were employed at the radar base, in the mess hall, in the repair shop and other services.[13] Other than that, some NATO soldiers stayed in the city. In other words, the soldiers here provided an important economic boost to the economy of Trabzon. Following the closure of the radar base in 1970, the Turks working here were laid off. Trabzon’s local newspapers said that the radar base was important for the city and should not be closed.[14] These reports were an indication of the fact that the NATO base was making substantial economic contributions to Trabzon.

Making New Plans

In 1970, following the closure of the NATO military radar base in Trabzon, the base was transferred to the Turkish armed forces. The location of the radar base is the most important place in Trabzon that reminds people of the Cold War era. Today, it would be possible to use this place for different new purposes. The location of the radar base could, for example, be converted into a Cold War museum. In a Cold War museum, it would be possible to take advantage of the photographs and memorials of the American soldiers formerly serving in Turkey who were shown on the objects of that period. In addition, this historical place could be used for teaching history from primary school level right through to higher education. Especially when teaching local history and cold war issues, the location of the Trabzon NATO base could constitute an active learning environment.

_____________________

Further Reading

• Demircioğlu, İsmail Hakkı. “The Culture of Remembrance of the Cold War in Turkey.” In Remembering and Recounting the Cold War, edited by Marcus Furrer and Peter Gautschi, 95-107, Schwalbach: Wochenschau, 2017.
• Culkin, Lew. “American Military in Turkey.” https://www.merhaba-usmilitary.com/1CULKINLindex.html, (last accessed 5 January 2019).

Web Resources

• Fero, Patrick, American Military in Turkey: https://www.merhaba-usmilitary.com/2FEROindex.html (last accessed 5 January 2019).
• Ustabaşı, Levent, “Trabzon’da NATO Üssü Nasıl Kaldırıldı?”: http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm (last accessed 5 January 2019).
• Savaş, Al, “NATO Üssü ve Trabzon’da Yaşananlar”: http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html (last accessed 5 January 2019).

_____________________
[1] İsmail Hakkı Demircioğlu, “The Culture of Remembrance of the Cold War in Turkey,” in Remembering and Recounting the Cold War, eds. Marcus Furrer and Peter Gautschi (Schwalbach: Wochenschau, 2017), 95.
[2] Ibid., 95.
[3] Ibid., 96.
[4] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008).
[5] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008), 14-16.
[6] Salih M. Bölme, “Military Air Bases in Triangulation of NATO-U.S.-Turkey in the Cold War: Continuity and Change,” Uluslararası İlişkiler, no. 34 (2012): 51-71.
[7] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008), 14-16.
[8] Bölme, “Military Air Bases in Triangulation of NATO-U.S.-Turkey in the Cold War: Continuity and Change,” 52-55.
[9] Levent Ustabaşı, “Trabzon’da NATO Üssü Nasıl Kaldırıldı?,”, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm, (last accessed 9 January 2019).
[10] Ali Savaş, “NATO Üssü ve Trabzon’da Yaşananlar”, http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html, (last accessed 3 January 2019).
[11] Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm, (last accessed 9 January 2019).
[12]  Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm, (last accessed 9 January 2019).
[13] Savaş, http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html, (last accessed 3 January 2019).
[14] Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm, (last accessed 9 January 2019).

_____________________

Image Credits

Abandoned Air Base in Vaiņode © CC BY-SA-3.0 Laima Gūtmane via Wikimedia Commons.

Recommended Citation

Demircioglu, Ismail: Trabzon (NATO) Radar Airbase as a Cold War Location. In: Public History Weekly 7 (2019) 7, DOI: dx.doi.org/10.1515/phw-2019-13422.

Der Standort der NATO-Radarstation ist der wichtigste Ort in Trabzon, der die Leute an die Zeit des Kalten Kriegs erinnert. Heutzutage besteht die Möglichkeit, diesen Ort zu verschiedenen Zwecken zu nutzen. Der Standort der Radarstation könnte jedoch in ein Museum des Kalten Krieges umgewandelt und für die historische Bildung genutzt werden.

Nach Westen

Als sogenannter Kalter Krieg wurde und wird der politische und militärische Kampf zwischen der Sowjetunion, den Vereinigten Staaten und ihren Verbündeten zwischen 1945 und 1989 bezeichnet.[1] Diese militärische und politische Auseinandersetzung fand zwischen dem von den Vereinigten Staaten angeführten westlichen Block und dem Ostblock unter Kontrolle der Sowjetunion statt. Die Türkei als russischer Nachbar ordnete sich als wichtiger Akteur der Ära des Kalten Krieges im Nahen Osten dem Westblock zu.[2] Nach dem Zweiten Weltkrieg bewirkten sowjetische Drohungen und Gebietsansprüche an die Adresse der Türkei eine Annäherung der Türkei an die USA und die West-Achse.[3] Insbesondere durch die Truman-Doktrin im Jahre 1947 gewährten die Vereinigten Staaten der Türkei wirtschaftliche und militärische Unterstützung. Im gleichen Jahre erhielt die Türkei erneute Wirtschaftshilfe durch den von den Vereinigten Staaten ins Leben gerufenen Marshall-Plan (European Recovery Program).

Einer der Gründe für diese wirtschaftliche Unterstützung war die Tatsache, dass die landwirtschaftlichen Kapazitäten der Türkei in der Lage waren, den Westen zu versorgen.[4] Im Jahre 1950 marschierte das durch China gestützte kommunistische Nordkorea in Südkorea ein. Die Vereinigten Staaten intervenierten in der Region, um Südkorea im Kontext seiner regionalen Interessen zu beschützen. Im Jahre 1950 sandte auch die Türkei Truppen nach Korea, um den Vereinigten Staaten und dem Westblock gegen die Sowjetunion zu helfen. Die türkische Armee agierte als Verbündeter der Vereinigten Staaten sehr erfolgreich gegen die Armeen von China und Nordkorea. Während dieser Ära wurde die Türkei als eine Schlüsselnation angesehen, um den sowjetischen Vorstoss im Nahen Osten zu bremsen.[5] Als Folge der erfolgreichen Unterstützung durch türkische Soldaten in Korea wurde die Türkei im Jahre 1952 als Mitglied in die NATO aufgenommen und während des Kalten Krieges als Verbündeter der Vereinigten Staaten in den westlichen Block integriert.

Land als Versprechen

Eine wichtige Säule der Beziehungen zwischen der Türkei und der NATO bilden die Militärstützpunkte in der Türkei.[6] Nachdem die Türkei ein NATO-Mitglied geworden war, begannen die Vereinigten Staaten damit, in der Türkei Militärstützpunkte und Radarstationen zu errichten, die auf die Sowjetunion abzielten. Bis 1957 bauten die NATO und die US-Militärpräsenz eine bedeutende Infrastruktur in der Türkei auf. Militärische Luftwaffenstützpunkte wurden in Incirlik, Karamürsel, Çiğli und Diyarbakır errichtet. Zudem wurden militärische Radarstationen in Karamürsel, Sinop, Samsun, Trabzon, Belbasi und Diyarbakır erstellt.[7] Selbst heute noch spielen die amerikanischen Stützpunkte in der Türkei eine wichtige Rolle in den türkisch-amerikanischen Beziehungen.[8]

Während der Zeit des Kalten Krieges waren die Militärstützpunkte der NATO in der Türkei militärisch nicht aktiv, die Anwesenheit der NATO-Truppen auf den Stützpunkten wirkte sich jedoch an den Stationierungsorten auf die türkische Gemeinschaft aus und wurden zum Vehikel für die Ansiedlung von westlicher Kultur in der Türkei. Die NATO-Mitgliedschaft der Türkei während der Zeit des Kalten Krieges beeinflusste die türkische Wirtschaft, Politik, Bildung und Kultur über den gesamten Zeitraum hinweg.

Standortfaktoren

Nachdem die Türkei im Jahre 1952 zum NATO-Mitglied geworden war, war Trabzon eine der Städte, in der die Vereinigten Staaten eine militärische Radaranlage platzierten. Trabzon liegt an der östlichen Schwarzmeerküste der Türkei und bietet damit einen geeigneten geographischen Standort, um die Sowjetunion überwachen zu können. Auf der 1958 gebauten Militär-Radarstation in Trabzon waren ungefähr 200 NATO-Soldaten stationiert, vor allem US-amerikanische, italienische und französische Soldaten.[9]

Die NATO-Soldaten von der Militär-Radar-Luftwaffenstation in Trabzon verbreiteten westliche Kultur und westliches Ausgehverhalten in Trabzon. Trabzons erwachsene Bevölkerung kam in den Genuss der sozialen Möglichkeiten der Basis; eine davon war das Bowling-Spiel.[10] Auf der Radarstation wurde zudem Baseball, Golf, Volleyball und Basketball gespielt.[10]  Ausserdem hatte auch das Ausgehverhalten der NATO-Soldaten ausserhalb der Radarstation während der Sommerzeit seine Auswirkungen auf die Menschen in Trabzon. Das erste Radio, welches auf dem FM-Band in Trabzon senden sollte, wurde auf der Radarstation eingerichtet.[12]

Ein anderer wichtiger Beitrag des NATO-Stützpunkts in Trabzon war der wirtschaftliche. Ungefähr 200 Türk*innen fanden auf dem Radarstützpunkt eine Anstellung, in der Messe, in der Reparaturwerkstatt und in anderen Dienstleistungsbetrieben.[13] Ausserdem blieben einige NATO-Soldaten in der Stadt wohnen. In anderen Worten, die Soldaten gaben der Wirtschaft von Trabzon einen wichtigen wirtschaftlichen Impuls. Im Anschluss an die Schliessung der Radarstation im Jahre 1970 wurden die dort beschäftigten Türk*innen entlassen. Trabzons Lokalzeitungen vertraten die Meinung, dass die Radarstation wichtig für die Stadt sei und nicht geschlossen werden dürfe.[14] Diese Berichte waren einen Hinweis auf die Tatsache, dass der NATO-Stützpunkt einen substantiellen wirtschaftlichen Faktor für Trabzon darstellte.

Neue Pläne schmieden

Im Anschluss an die Schließung der NATO-Militär-Radarstation in Trabzon wurde der Stützpunkt den türkischen Streitkräften übergeben. Der Standort der Radarstation ist der wichtigste Ort in Trabzon, der die Leute an die Zeit des Kalten Kriegs erinnert. Heutzutage wäre es möglich, diesen Ort für verschiedene neue Zwecken zu nutzen. Der Standort der Radarstation könnte zum Beispiel in ein Museum des Kalten Kriegs umgewandelt werden. In einem Museum des Kalten Kriegs bestände die Möglichkeit, die noch vorhandenen Photographien und Gedenkstätten der vormals in der Türkei Dienst leistenden US-amerikanischen Soldaten aus dieser Zeit zu nutzen. Des Weiteren könnte dieser historische Ort eine Verwendung im Geschichtsunterricht und der historischen Bildung von der Primarschulstufe bis sogar zur Hochschulebene finden. Insbesondere beim Unterrichten der lokalen Geschichte und der Themen des Kalten Krieges könnte der Standort des NATO-Stützpunkts von Trabzon eine aktive Lernumgebung darstellen.

_____________________

Literaturhinweise

• Demircioğlu, İsmail Hakkı. “The Culture of Remembrance of the Cold War in Turkey.” In Remembering and Recounting the Cold War, edited by Marcus Furrer and Peter Gautschi, 95-107, Schwalbach: Wochenschau, 2017.
• Culkin, Lew. “American Military in Turkey.” https://www.merhaba-usmilitary.com/1CULKINLindex.html, (letzter Zugriff 5. Januar 2019).

Webressourcen

• Fero, Patrick, American Military in Turkey: https://www.merhaba-usmilitary.com/2FEROindex.html (letzter Zugriff 5. Januar 2019).
• Ustabaşı, Levent, “Trabzon’da NATO Üssü Nasıl Kaldırıldı?”: http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm (letzter Zugriff 5. Januar 2019).
• Savaş, Al, “NATO Üssü ve Trabzon’da Yaşananlar”: http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html (letzter Zugriff 5. Januar 2019).

_____________________
[1] İsmail Hakkı Demircioğlu, “The Culture of Remembrance of the Cold War in Turkey,” in Remembering and Recounting the Cold War, eds. Marcus Furrer and Peter Gautschi (Schwalbach: Wochenschau, 2017), 95.
[2] Ibid., 95.
[3] Ibid., 96.
[4] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008).
[5] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008), 14-16.
[6] Salih M. Bölme, “Military Air Bases in Triangulation of NATO-U.S.-Turkey in the Cold War: Continuity and Change,” Uluslararası İlişkiler, no. 34 (2012): 51-71.
[7] Ali Güngör Işıklar, An Analysis of Turkish-American Relations: Improvement or Determinations (Unpublished of MA Thesis, Naval Postgraduate School, 2008), 14-16.
[8] Bölme, “Military Air Bases in Triangulation of NATO-U.S.-Turkey in the Cold War: Continuity and Change,” 52-55.
[9] Levent Ustabaşı, “Trabzon’da NATO Üssü Nasıl Kaldırıldı?,”, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm (letzter Zugriff 5. Januar 2019).
[10] Ali Savaş, “NATO Üssü ve Trabzon’da Yaşananlar”, http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html (letzter Zugriff 5. Januar 2019).
[11] Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm (letzter Zugriff 9. Januar 2019).
[12]  Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm (letzter Zugriff 9. Januar 2019).
[13] Savaş, http://www.gunebakis.com.tr/nato-ussu-ve-trabzonda-yasananlar-makale,7839.html (letzter Zugriff 9. Januar 2019).
[14] Ustabaşı, http://www.kuzeyekspres.com.tr/trabzonda-nato-ussu-nasil-kaldirildi-14447yy.htm (letzter Zugriff 9. Januar 2019).

_____________________

Abbildungsnachweis

Abandoned Air Base in Vaiņode © CC BY-SA-3.0 Laima Gūtmane via Wikimedia Commons.

Empfohlene Zitierweise

Demircioglu, Ismail: Stützpunkt Trabzon als Erinnerungsort des Kalten Krieges. In: Public History Weekly 7 (2019) 7, DOI: dx.doi.org/10.1515/phw-2019-13422.